aardappel

Aardappelen worden in onze streken vaak gebruikt waar op andere plaatsen in de wereld rijst of een graanproduct de plaats van de aardappel inneemt.
De aardappel is van oorsprong Zuid-Amerikaans. De Spanjaarden hebben de aardappel pas in de 16e eeuw naar Europa gebracht. In de zestiende eeuw zag een aantal zeevaarders dat de inwoners van Peru een vreemd gerecht aten. Ze namen wat van die knollen mee naar huis, maar er was niemand die ze wilde eten. Daarom werden de knollen in die tijd maar aan de varkens gevoerd. Die lustten er wel pap van. Toen een zekere meneer Parmentier zijn aardappelvelden liet bewaken door soldaten alsof hij goud in de grond gestopt had, werden de omwonenden erg nieuwsgierig. Ze plunderden de oogst, ondanks de bewaking, en ze hebben nog weken smakelijk gegeten.

Aardappelen zijn vrij goedkoop, eenvoudig te bereiden, voedzaam en bovenal licht verteerbaar. Ze bestaan voor 80% uit vocht en voor 20% uit koolhydraten. Verder bevatten aardappelen eiwitten en vitamine B en C.

In Nederland kennen we ongeveer 250 aardappelrassen. Ze verschillen van elkaar in kleur, smaak, vorm en wijze van bereiden. Elk aardappelras wordt voor een specifiek doel geteeld. Sommige rassen komen gekookt naast de boontjes op je bord, of worden verwerkt tot diepvries-patat of chips en zoutjes. Er zijn late en vroege aardappelrassen. De meeste Nederlandse consumptieaardappelen behoren tot de late rassen. Die worden geoogst tussen half augustus en half oktober. Deze aardappelen (de hoofdoogst) worden opgeslagen en zijn het hele jaar door verkrijgbaar. Vroege rassen zijn eerder rijp. Ze worden dus ook eerder geoogst: van juni tot eind augustus.

Koopinformatie

Let er bij de aankoop op dat de aardappelen niet vochtig zijn en geen uitlopers of groene plekken vertonen.

Bewaren

Aardappelen blijven goed als ze in een donkere, goed geventileerde ruimte worden bewaard. Haal ze uit de zak en doe ze in een bak of emmer met een krant op de bodem; schud ze af en toe om. Oude, rimpelige aardappelen worden weer glad, als u ze na het schillen een dag (minimaal 12 uur) in ruim waterzet. Er zitten dan niet zo veel vitaminen meer in, maar de aardappelen zijn nog wel lekker.
Bewaar ze echter niet te lang, want dan kunnen uitlopers (spruiten) ontstaan. Hierdoor worden de aardappelen taai en loopt het vitamine C-gehalte sterk terug. Bewaar aardappelen ook niet in de koelkast, dan worden ze blauw. Ook door stoten kunnen blauwe plekken ontstaan. Deze zijn niet schadelijk en hebben geen invloed op de smaak.

Geschilde aardappelen kookt u het best in water waaraan u een scheutje azijn toevoegt; de aardappelen blijven dan mooi wit en vallen tijdens het kokenniet uit elkaar.

Soorten aardappels

Soorten aardappelen: Aardappelen kunnen worden ingedeeld in 3 soorten:

Vastkokend - Vastkokende aardappelen blijven bij het koken heel. Ze zijn geschikt om te verwerken in salades en om te bakken. Gekookt smaken ze ook goed. Vastkokende aardappelsoorten zijn: Accent, Desire, Eersteling, Nicola en Opperdoeser Ronde.
Bloemig - Bloemige aardappelen zijn kruimig: ze vallen bij het koken iets uiteen. Deze veelzijdige aardappel leent zich voor bijna alle bereidingen: koken, bakken, pureren en voor frites. Bloemige aardappelsoorten zijn: Bildtstar, Bintje, Rode Pipo en Sante.
Extra bloemig - Extra bloemige aardappelen worden ook wel afkokers genoemd. Zij vallen tijdens het koken uit elkaar en zijn daarom heel geschikt voor soep,souffee en puree. Extra bloemige aardappelsoorten zijn: Eigenheimer, Irene, Dore en Resonant.

Voedingswaarde

Hoewel dat vaak wordt gedacht zijn aardappelen zijn geen dikmakers. Ze bestaan voor 80% uit water en leveren daarom slechts 76 calorien per 100 gram. Ze bevatten wel veel voedingsvezels en vitamines, met name vitamine B en C.

Koken van aardappels

Vastkokende aardappelen:
- Schil de aardappelen, snijd ze in stukken van gelijke grootte.
- Zet de aardappelen op met 1 theelepel zout en zoveel water dat ze net onder staan.
- Doe het deksel op de pan en breng het water aan de kook.
- Zet het vuur laag en laat de aardappelen in 20 minuten gaarkoken.
- Giet de aardappelen af en laat ze uitdampen.

Kruimige aardappelen:
- Schil de aardappelen, snijd ze in stukken van gelijke grootte.
- Doe, afhankelijk van de maat, 3 … 4 dl. water in de pan. Leg de aardappelen erin en strooi er zout over.
- Doe het deksel op de pan en breng het water aan de kook.
- Zet het vuur laag en laat de aardappelen in 20 minuten gaarkoken.
- Giet de aardappelen af en laat ze uitdampen.
- Schud de aardappelen tijdens het uitdampen een paar maal om.

In de magnetron koken

Gekookte aardappelen zijn in de magnetron heel eenvoudig te bereiden. Aardappelen die gekookt zijn en daarna gebakken moeten worden, zijn door het voorgaren in de magnetron sneller gaar. Ook als u een ovenschotel met aardappelen gaat klaarmaken kunt u met het voorgaren van de aardappelen in magnetron een flinke tijdwinst boeken. De magnetron is voor het bereiden van aardappelen dus een handig hulpmiddel.
Zo bereidt u gekookte aardappelen in de magnetron:
Verdeel 500 gram geschilde en gewassen aardappelen in gelijke stukken. Laat de aardappelen eventueel in koud water staan waardoor ze wat steviger worden. Leg ze met ruim aanhangend vocht naast elkaar in een ondiepe magnetronschaal. Dek de schaal af met een deksel of magnetronfolie. Zet de schaal in de magnetron, 6 - 7 minuten op 800 Watt. (aardappelen die nog gebakken moeten worden 4 - 5 minuten). Laat de aardappelen in de afgedekte schaal nog 3 - 4 minuten nagaren. Dit is belangrijk want een te lange kooktijd kan taaie aardappelen veroorzaken. Strooi wat zout of versgehakte tuinkruiden over de aardappelen en schud ze even op.